لیست بهترین فیلم‌ های معمایی، پیچیده و رازآلود بر اساس IMDB

ژانر فیلم‌های معمایی و پیچیده آن دسته از آثاری هستند که روزها پس از تماشای آنها، ذهن بیننده را رها نمی کنند. فیلم هایی که ایده های آنچنان بزرگی را مطرح می کنند که درک کامل آنها نیازمند چندین بار تماشاست. در این مقاله از گزین یار، لیستی از بهترین فیلم های معمایی و عجیب ترین فیلم های تاریخ سینما را معرفی خواهیم کرد؛ فیلم هایی که حتی پس از چندین بار تماشا، همچنان ذهن شما را درگیر خود خواهند کرد. همگی این فیلم‌ها دارای امتیاز بالا در IMDB هستند و اغلب آن‌ها هم در لیست ۲۵۰ فیلم برتر جهان جای دارند. بنابراین با خیال راحت می‌توانید هر یک از این فیلم‌ها را انتخاب و تماشا کنید.

لیست بهترین فیلم های پیچیده و معمایی و رازآلود تاریخ سینما :

• ۲۰ – Enemy (2013)
• ۱۹ – Predestination (2014)
• ۱۸ – Mr. Nobody (2009)
• ۱۷ – Being John Malkovich (1999)
• ۱۶ – A Clockwork Orange (1971)
• ۱۵ – Cloud Atlas (2012)
• ۱۴ – The Fountain (2006)
• ۱‍۳ – Vanilla Sky (2001)
• ۱‍۲ – Shutter Island (2010)
• ۱‍۱ – Memento (2000)
• ۱‍۰ – Donnie Darko (2001)
• ۹ – Inception (2010)
• ۸ – Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004)
• ۷ – Jacob’s Ladder (1990)
• ۶ – Fight Club (1999)
• ۵ – Blade Runner (1982)
• ۴  – Moon (2009)
• ۳ – Primer (2004)
• ۲ – Mulholland Drive (2001)
• ۱ – 2001: A Space Odyssey (1968)

شماره ۲۰ – Enemy (2013)

در رتبه بیستم فهرست بهترین فیلم های معمایی، فیلم “Enemy” (2013) به کارگردانی دنی ویلنوو و با بازی درخشان جیک جیلنهال قرار دارد. داستان این فیلم روایتگر زندگی یک معلم تاریخ است که در یکی از روزها، همکارش به او توصیه می کند فیلمی را تماشا کند. اما آنچه در طول تماشای آن فیلم برای این معلم اتفاق می افتد، آغاز یک سفر پرالتهاب و مملو از اضطراب می شود. او در آن فیلم متوجه یکی از بازیگران می شود که شباهت بسیار زیادی به خودش دارد. این کشف تصادفی او را وارد یک ماجراجویی می کند تا هویت آن بازیگر را کشف کند و از کارهایش سردربیاورد. شیوه متفاوت روایت داستان در “Enemy” که از ساختار خطی فیلمسازی تبعیت نمی کند، در کنار تصاویر رویایی و تا حدی فراواقعی فیلم، این اثر را به تجربه ای یکسره گیج کننده برای مخاطب بدل می سازد؛ به گونه ای که در انتها مخاطب با سردرگمی فراوان تنها می ماند تا خودش آن را تفسیر کند.

شماره ۱۹ – Predestination (2014)

در رتبه نوزدهم این فهرست، فیلم هیجان انگیز و درام علمی تخیلی “Predestination” (2014) به کارگردانی برادران اسپیریگ قرار دارد. اتان هاوک در این فیلم نقش شخصیتی ناشناخته و گمنام را بازی می کند که عامل یک سازمان محرمانه است. این سازمان از قدرت کنترل زمان برای جلوگیری از وقوع جنایات استفاده می کند. در آخرین ماموریت خطیر این شخصیت، او باید مانع از اقدام تروریستی فردی به نام “فیزل بمب گذار” شود؛ کسی که در سال 1975 در شهر نیویورک اقدام به انفجار بمبی کرده که منجر به کشته شدن 11 هزار نفر شده است. “Predestination” فیلمی است بسیار پرفراز و نشیب که مخاطب را تا لحظات آخر در هیجان و اضطراب خود نگه می دارد.

شماره ۱۸ – Mr. Nobody (2009)

در رتبه هیجدهم فهرست بهترین فیلم های معمایی، فیلم متفاوت و شگفت انگیز “Mr. Nobody” (2009) را داریم که در سال 2092 رخ می دهد و روایتگر آخرین انسان فانی روی زمین است که به بازی جرد لتو در آمده است. این شخصیت به گذشته پرفراز و نشیب خود و تصمیم ها و انتخاب های متفاوتی که می توانست در زندگی اش داشته باشد، می نگرد. جاکو وندورمایل کارگردان این فیلم درام-علمی تخیلی، اثری بسیار زیبا از لحاظ بصری خلق کرده که سرشار از تغییرات اساسی در سبک روایت، لحن و ساختار داستانی است؛ تغییراتی که گاه آنچنان تند و دگرگون کننده هستند که مخاطب را به تمرکز فوق العاده ای در طول فیلم وامی دارند. بی تردید “Mr. Nobody” تجربه ای منحصربفرد و فراموش نشدنی را برای مخاطبان خود رقم می زند که آثار آن را برای مدت های مدید در یادشان خواهد ماند.

شماره ۱۷ – Being John Malkovich (1999)

اگر به دنبال یکی از عجیب ترین و خارق العاده ترین فیلم های سینما هستید، “Being John Malkovich” (1999) گزینه درستی خواهد بود. این اثر ساخته اسپایک جونز به روایت زندگی یک عروسک‌گردان حرفه‌ای می‌پردازد که روزی متوجه یک راه ورود مستقیم به درون ذهن بازیگر معروف هالیوودی جان مالکوویچ می‌شود. داستان پرفراز و نشیب و در عین حال اصیل و زیبای این فیلم سرشار از طنز و موقعیت‌های خنده‌دار است. کامرون دیاز در این فیلم چنان قالبی متفاوت از همیشه را به خود گرفته که تشخیص چهره‌اش برای مخاطب دشوار می‌شود و جان کیوزاک نیز در این زمینه مانند دیاز عمل کرده است. اما بدون شک جالب‌ترین بازی متعلق به خود جان مالکوویچ است که در این فیلم فرصت منحصربفردی را پیدا کرده تا نقشی از خودش را ایفا کند؛ چیزی که او با استادی تمام از پس آن برآمده است.

شماره ۱۶ – A Clockwork Orange (1971)

در رتبه شانزدهم این فهرست، یکی از بحث‌برانگیزترین آثار سینما یعنی “A Clockwork Orange” (1971) ساخته استنلی کوبریک قرار گرفته است. این شاهکار سینمایی از آغاز تا انجام توجه مخاطب را به خود میخکوب می‌کند. احساسات شدید، عجیب و غریب، بی‌بندوباری و خشونت وحشیانه از ویژگی‌های بارز این فیلم هستند. در زمان اکران، “پرتقال کوکی” آنچنان جلوتر از عصر خود بود که تاثیرات شگرفی بر جامعه آن روزگار گذاشت؛ تاثیراتی که تا امروز هم ادامه داشته است. داستان آشوب‌گر و آشفته الکس و اصلاح بعدی او توسط دولت، مخاطب را به این تامل وا می‌دارد که اگر قدرت انتخاب میان نیک و شر را از انسان‌ها بگیریم، آیا در حقیقت انسانیت را هم از آنان نخواهیم گرفت؟

شماره ۱۵ – Cloud Atlas (2012)

کمی جلوتر در رتبه پانزدهم، “Cloud Atlas” (2012) ساخته مشترک تام تیکور و خواهران واچوفسکی قرار دارد. این فیلم به روایت شش خط زمانی متفاوت می‌پردازد که پس از هر صحنه تغییر می‌کنند. چنین ساختار و سبک روایی پیچیده، موجب می‌شود “Cloud Atlas” اثری بسیار گیج‌کننده و درهم‌تنیده باشد. گرچه انتقادات زیادی نیز به این فیلم وارد شده، از جمله زیاده‌روی در گنجاندن شخصیت‌های درهم‌تنیده، اما نمی‌توان از بازیگران توانمند و با استعداد این فیلم غافل شد که همگی بازی‌های فوق‌العاده‌ای از خود به نمایش گذاشته‌اند.

شماره ۱۴ – The Fountain (2006)

درن آرونافسکی کارگردان سرشناس در ساخت “The Fountain” (2006) تصمیم گرفت از شیوه‌های روایی متداول در سینما فاصله بگیرد. او در این اثر به گونه‌ای عمل می‌کند که برداشت‌های گوناگون و حتی متضادی از فیلم میسر می‌شود؛ زیبایی فیلم نیز در همین ریزه‌کاری‌ها و لطافت تصویری آن نهفته است که به مخاطب این اجازه را می‌دهد تا دریافت شخصی خود را از آن داشته باشد. سه خط زمانی موازی در این فیلم دنبال می‌شوند که در همه آن‌ها هیو جکمن در نقش اصلی به ایفای نقش می‌پردازد.

شماره ۱‍۳ – Vanilla Sky (2001)

Vanilla Sky (2001) – در این فیلم روانشناسانه- علمی تخیلی به کارگردانی کامرون کرو، تام کروز نقش جوانی پولدار و زیبارو را بازی می‌کند که زندگی آرام و رضایت‌بخشش یکباره دستخوش اتفاقات تلخ و تراژدی‌هایی می‌شود. با درگیر کردن احساسات عمیق عشق و غم، این فیلم مخاطب را در اضطراب فراوان قرار داده و در نهایت به وی این درس مهم را می‌آموزد که بدون تجربه تلخی، نمی‌توان شیرینی را درک کرد.

شماره ۱‍۲ – Shutter Island (2010)

Shutter Island (2010) – مارتین اسکورسیزی در این اثر روان‌شناسانه، دو مامور مارشال را به جزیره‌ای می‌فرستد تا ناپدید شدن یک زندانی روانی را بررسی کنند. اما آنچه در پایان رخ می‌دهد بینندگان را کاملا شوکه می‌کند. فیلمی پرپیچ و خم که برای درک کامل معنای آن باید بار دیگر تماشا شود. لئوناردو دی‌کاپریو، بن کینگزلی و مارک رافالو از بازیگران درخشان این اثر هستند.

شماره ۱‍۱ – Memento (2000)

Memento (2000) – این شاهکار ذهن‌نشین کریستوفر نولان، مخاطب را در کنار شخصیت اصلی گیج و سردرگم می‌کند. لنارد شلبی گرفتار اختلال از دست دادن حافظه بعد از قتل همسرش است. با روایتی انقلابی و چالش‌برانگیز، فیلم تصور و درک مخاطب از واقعیت را دچار تزلزل می‌کند. هیچ چیز آن طور که به نظر می‌رسد نیست و هر صحنه بیش از پیش گیج‌کننده از آب درمی‌آید.

شماره ۱‍۰ – Donnie Darko (2001)

Donnie Darko (2001) – این فیلم کالت با بازی درخشان جیک جیلنهال، توانست دل مخاطبان را با داستان یک نوجوان آشفته به نام دانی دارکو به چنگ آورد. به خاطر رویاهای عجیب و غریب دانی، فیلم میان ژانرهای مختلف در نوسان است اما همچنان پویایی داستان را حفظ می‌کند. فیلم حاوی پرسش‌های فلسفی عمیقی در خصوص زندگی و موضوعاتی همچون سفر در زمان و جبرگرایی است.

شماره ۹ – Inception (2010)

Inception (2010) – کریستوفر نولان با ساخت این شاهکار سینمایی، ذهن مخاطبان را برای سال‌ها درگیر خود کرد. داستان گروهی حرفه‌ای به رهبری “دام کالج” (دی‌کاپریو) است که وارد خواب‌های دیگران می‌شوند تا ایده‌های آن‌ها را بدزدند. با سطوح روایی چندگانه، این فیلم مخاطب را به یک سفر هیجان‌انگیز پرمی‌کشد که در آن عناصر عاطفی با تصاویر خیره‌کننده درهم می‌آمیزند.

شماره ۸ – Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004)

Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004)- این شاهکار چارلی کافمن با بازی‌های درخشان جیم کری و کیت وینسلت، روایتگر زوجی است که بعد از جدایی تصمیم می‌گیرند خاطرات یکدیگر را از ذهن‌شان پاک کنند. اثری عمیق، پرمفهوم و رمانتیک که قدرت شگفت‌انگیز ناخودآگاه انسانی را به تصویر می‌کشد. ترکیب روایت عجیب و غریب با تاثیرات عاطفی، این فیلم را به تجربه‌ای بی‌نظیر تبدیل می‌کند.

شماره ۷ – Jacob’s Ladder (1990)

Jacob’s Ladder (1990) – این درام رازآلود و آزاردهنده به کارگردانی ادریان لاین، مخاطب را به حدی وحشت‌زده و مضطرب می‌کند که تمایل شدیدی در او برای کشف راز داستان ایجاد می‌شود. داستان با شخصیتی به نام جیکوب به ایفای تیم رابینز شروع می‌شود که پس از بازگشت از جنگ ویتنام، دچار کابوس‌های فلج‌کننده‌ای شده است. این فیلم با ایجاد فضایی مرموز و هراس‌آور هم در سطح روانشناختی و هم ماورائی، مخاطب را در جریان روند داستان درگیر می‌کند. تجربه‌ای منحصربفرد که زیبایی و وحشت را در کنار هم عرضه می‌کند.

شماره ۶ – Fight Club (1999)

Fight Club (1999)، این شاهکار سینمایی که در دهه پایانی قرن بیستم میلادی ساخته شد، امروزه جایگاه یک فیلم کالت را در میان علاقه‌مندان سینما پیدا کرده است. ساخته شدن این اثر توسط دیوید فینچر و براساس رمانی به همین نام از چاک پالانیوک، در زمان اکران چندان مورد استقبال گسترده قرار نگرفت و در گیشه با شکست روبرو شد. اما با گذشت زمان، Fight Club توانست طرفداران پرشماری را جذب کند.

در این فیلم ادوارد نورتون در نقش یک مرد افسرده و دچار بی‌خوابی ایفای نقش می‌کند که احساس می‌کند از دنیای اطرافش به کلی جدا افتاده است. او در تلاش برای تجربه حس و حالی تازه، شروع به شرکت در گروه‌های حمایتی مختلف می‌کند. اما زندگی این مرد وقتی دستخوش تحول اساسی می‌شود که با تایلر داردن شخصیتی آزاده و بی‌بند و بار به ایفای نقش بردپیت، آشنا می‌شود و شیفته سبک زندگی او می‌گردد.

Fight Club فیلمی تیره و آزاردهنده است که اظهارنظرهای تندی در مورد جامعه مصرف‌گرای مدرن دارد. این فیلم به شیوه‌ای بازیگوشانه با مفهوم زمان خطی بازی می‌کند و آن را زیر سوال می‌برد. شاهکار فینچر با فیلمنامه‌ای درخشان، کارگردانی حرفه‌ای، بازیگری‌های فوق‌العاده، فیلمبرداری خیره‌کننده و موسیقی متنی شگفت‌انگیز، Fight Club را به یک ضیافت چشمی و ذهنی برای مخاطب تبدیل کرده است.

شماره ۵ – Blade Runner (1982)

در جایگاه پنجم فهرست بهترین فیلم های معمایی، “Blade Runner” (1982) به کارگردانی ریدلی اسکات قرار گرفته است. این اثر کلاسیک، آینده‌ای را به تصویر می‌کشد که در آن موجوداتی شبیه‌انسان به نام “رپلیکنت” برای انجام کارهای خطرناک در مستعمرات فضایی ساخته شده‌اند. با موضوعاتی چون تاثیر پیشرفت تکنولوژی بر جامعه بشری و ماهیت و مفهوم “انسان بودن” سروکار داریم. هاله‌ای از رنگ آبی متمایل به خاکستری که شهر لس آنجلس آینده را فراگرفته، جلوه‌ای فیلم نوآر را به این اثر بخشیده است. بدون شک Blade Runner شاهکاری از ریدلی اسکات محسوب می‌شود که مخاطب را درگیر تصاویر بصری شگفت‌انگیز خود می‌کند، فراتر از صرف جلوه‌های ویژه به پیش می‌رود.

شماره ۴  – Moon (2009)

در رتبه چهارم بهترین فیلم های پیچیده و معمایی تاریخ، فیلم مستقل “Moon” (2009) قرار گرفته است. سم روکول در این فیلم علمی-تخیلی، نقش سم بل را بازی می‌کند که تنها ساکن یک پایگاه معدنی خودکار کاوشگر در ماه است. او مامور استخراج هلیوم-3 از سنگ‌های کره ماه و ارسال آن به زمین می‌باشد. در آستانه پایان سه سال ماموریت‌اش که مشتاق رهایی از این تنهایی و انزوا بوده، رویدادی غیرمنتظره رخ می‌دهد. این فیلم انسان‌دوستانه به مسائلی چون طمع شرکت‌ها، انسانیت، همدلی و مهمتر از همه جایگاه اخلاق در پیشرفت علمی می‌پردازد. بازی فوق‌العاده روکول باعث می‌شود تا ما نیز احساس تنهایی و انزوای شخصیت او را تجربه کنیم.

شماره ۳ – Primer (2004)

در رتبه سوم فهرست پیچیده‌ترین فیلم‌های سینما، فیلم کم‌هزینه و مستقل “Primer” (2004) قرار گرفته است. این اثر یکی از چالش‌برانگیزترین و دشوارفهم‌ترین فیلم‌ها محسوب می‌شود، به گونه‌ای که برای درک کامل مفهوم و پیام نهفته در آن، مخاطب ناگزیر از تماشای چندین‌باره فیلم خواهد بود. محیط‌های دلزده و بی‌روح، تصاویر از فوکوس خارج شده و جلوه‌های ارزان‌قیمت بصری، این فیلم را بسیار دور از سینمای پرزرق و برق و تجاری امروزی می‌سازد. اما همین نقاط ضعف ظاهری، به زیبایی خاص داستان این اثر کمک شایانی می‌کنند.

در حالی که اغلب فیلم‌های ژانر علمی-تخیلی از پرداختن به پارادوکس‌های سفر در زمان طفره می‌روند، “Primer” با جسارت تمام وارد این گستره پیچیده می‌شود و با دقت و جزئی‌نگری فراوان، پیامدهای منطقی چنین رخدادی را به تصویر می‌کشد. این فیلم روایتگر گروهی از دانشمندان جوان است که در راستای ساخت یک دستگاه حافظه رایانه‌ای، ناخواسته موفق به اختراع ماشین زمان می‌شوند و با کشف عواقب تاریک این دستاورد روبرو می‌گردند. “Primer” فیلمی سرگرم‌کننده، بااصالت و تامل‌برانگیز است که با ایده‌های نوآورانه‌اش، مخاطب را شگفت‌زده خواهد کرد.

شماره ۲ – Mulholland Drive (2001)

در رتبه دوم بهترین فیلم های معمایی بر اساس امتیاز IMDB، یکی از آثار تحسین‌شده دیوید لینچ یعنی “Mulholland Drive” (2001) جای گرفته است. این فیلم در فهرست بهترین آثار سینمایی قرن 21 میلادی نیز قرار دارد و به‌راستی یک شاهکار سینمایی به شمار می‌آید. برای درک عمیق این اثر لازم است از منظری موضوعی و نه صرفاً روایی به آن بنگریم. لینچ می‌خواهد مخاطبان خود تفسیر شخصی از آنچه در این فیلم می‌بینند داشته باشند. بنابراین ساختار فیلم به گونه‌ای طراحی شده که همواره معنای آن برای تفسیر باز بماند.

صرف‌نظر از هر میزان تجربه‌ای که در زمینه فیلم‌های پیچیده و mente-bending داشته باشید، فهم و درک “Mulholland Drive” همچنان سردرگمی عظیمی را برایتان رقم خواهد زد. استودیوی سازنده فیلم تا این حد از پیچیدگی آن آگاه بوده که از لینچ خواسته بود 10 سرنخ و راهنما برای کشف راز این درام معمایی را بنویسد و آن را در پشت جلد CD فیلم قرار دهد. کارگردان با استفاده نوآورانه از صدا و رنگ‌ها و نمادهای مهم، تلاش دارد تا مخاطب را به کشف لایه‌های پنهان معنایی فیلم رهنمون شود.

شماره ۱ – 2001: A Space Odyssey (1968)

اما بدون شک، بالاترین رتبه در لیست بهترین فیلم های معمایی تاریخ، متعلق به شاهکار جاودانه “2001: A Space Odyssey” (1968) از استنلی کوبریک است. این فیلم با جلوه‌های ویژه بسیار پیشرفته برای دوران خود، فیلمبرداری خیره‌کننده و طراحی صحنه‌های بسیار دقیق و حرفه‌ای همراه بود و برای مخاطبان آن زمان اثری کامل متفاوت و پرسش‌برانگیز محسوب می‌شد. “2001” نه تنها یک فیلم علمی-تخیلی صرف که اثری فلسفی در باب سیر تکاملی انسان و حرکت او به سوی پیشرفت با کمک فناوری است. یکی از مشهورترین و تاثیرگذارترین برش‌های تدوین در تاریخ سینما مربوط به همین فیلم است که از تصویر یک استخوان، به‌عنوان نخستین ابزار انسان، به یک کشتی فضایی به‌عنوان پیچیده‌ترین ابزار دست ساخت بشر می‌پرد.

هنگام اکران اولیه، منتقدان به دلیل کم‌بودن گفتگوها و عدم ارائه توضیحات آشکار از سوی کوبریک، به این فیلم انتقادات زیادی را وارد کردند. اما با گذشت زمان، “2001: فضای کیهانی” مرزهای هنر سینما را گسترش بخشید و با پیچیدگی و ریزه‌کاری‌های نهفته در جزئیات آن، ذهن مخاطبانش را متحیر ساخت. این فیلم تا پیش از 30 دقیقه پایانی، روندی نسبتاً روان و قابل درک را دنبال می‌کند. اما در بخش پایانی، ناگهان به سطحی از پیچیدگی و تفسیربرانگیری می‌رسد که درک آن را برای مخاطب تقریباً غیرممکن می‌سازد. همانطور که همه کارگردانان بزرگ می‌کنند، کوبریک هم به مخاطبانش این آزادی را می‌دهد تا خودشان فیلم را تفسیر کرده و برداشت شخصی خود را از آن ارائه دهند.

جمع بندی:

در پایان باید گفت آثار پیچیده، عمیق و چالش برانگیز همواره جایگاه ویژه ای در سینما داشته اند. فیلم‌هایی که صرفاً برای سرگرمی ساخته نشده اند، بلکه با دریچه ای تازه به زندگی و جهان می‌نگرند. این گونه آثار گرانبها از مخاطبان می‌خواهند که با ذهنی باز به دیدن آن‌ها بنشینند، در جزئیات ریز غور کنند و تفسیر شخصی خود را از آنچه دیده اند ارائه دهند. چنین فیلم‌هایی ماندگارند چرا که هر بار با تماشای مجدد، لایه‌های تازه ای از معنا برای ما آشکار می‌شوند.

بی شک تماشای فیلم‌های پیچیده و ژانر معمایی تجربه‌ای دشوار اما در عین حال بسیار لذت بخش و پربار برای مخاطب خواهد بود. با این فیلم‌ها مرزهای ذهن و تخیل خود را گسترش می‌دهیم و همراه با آن شاهد تحول سینما و هنر نمایش در طول دهه‌ها خواهیم بود. مرور این 20 فیلم پیچیده تاریخ سینما نشان می‌دهد که هنوز آثار بزرگ زیادی در انتظار کشف مجدد و بازخوانی هستند.